 |
Ceu si quis pateram dedit
spumantem rutilo vespere Massico
post longum reduci domum
errorem freta per fervida Leucadis,
|
| 5 |
dum bacchantur amiculi
nec venusta Lyce dest meretricula,
nam quem iam doluere adest,
sic, Laurens, atavis Issaicis decus,
nobilis tetuli tui
|
| 10 |
fructum nunc operis, carmen, Apollinis
nectar. Nam tua terminum
cuspis iam tetigit. Sic placuit deo.
Felix, qui tibi, Paule, par in actis
aureae beatificum nitorem
|
| 15 |
pulchritudinis potuit tenere
semper in horam.
At caligine turbida
obducti misere tempora conterunt,
qui pulchri nihil actitant
|
| 20 |
contentique suo sunt opere affatim
tristi, dummodo sit lucrum,
ut magno pretio post aliquid queant
comparare sibi (minus
quod ipsi teneant, quam teneantur hôc),
|
| 25 |
quo sumpto fore se putant
olim magnificos et dominos sui
felicesque perenniter -
falso, nam nitidum pulchrigerumque opus,
quod unum potuit beare vivos,
|
| 30 |
distulere in postera vana somnia,
distulerunt omnia pulchra et inde
iam periere.
At fruges tibi, Paule, fert
(pulchro namque studet semper opus tuum)
|
| 35 |
praesens hora bonas statim,
Laurens, gnare viae, philosophum caput,
praesens est tibi adoria,
praesens philosopho nunc operi scopus;
praesentemque cano deum,
|
| 40 |
Caeron, quem Danai temporis optimi
prosperique modi ducem
invocare solent, sacra Tragurii,
unde prospicitur ferax
Issa, stella Adriae, dorica civitas.
|
| 45 |
Quam priscam patriam tuis apricam
diligens exponere vult meum cor,
ne, quibus glaebis, lateat, metatur
gloria Pauli.
Issa, amica diis bonis,
|
| 50 |
dives baciferis undique collibus,
nomen cui dederat decens
Lesbis, arcitenens quam petiit deus,
Issa, argiva colonia
inter dalmaticas Ortygiae insulas
|
| 55 |
priscae filia nobilis,
quae Poenis italas tunc populantibus
terras classe tulit suum
maestis auxilium Romulidis statim
(nec sensit dominas togas;
|
| 60 |
aequum foedus erat cum Capitolio),
Issa, quae clipeo suo Quirini
civibus vastantibus arva fratrum
protegebat libera verba patrum
proxima Magno,
|
| 65 |
Issa nomine Sergio
facta pars Latii tempore Claudii,
cuius signa manent adhuc:
thermarum species, amphitheatri opus,
e quo structa minet domus
|
| 70 |
Francisci placidi clara sodalium,
solem qui sibi candidum
fratrem, lunam et aquam castam et amabilem
terram et frugiferam suas
germanas cecinit laude piâ sacras
|
| 75 |
laete pauper, in Umbriae
qui silvis avium colloquitur choris,
Issa, progenuit tuam parentem,
Paule Laurens, quae lepidis puella est
cincta floribus spatiata opacas
|
| 80 |
inter olivas.
Cui linquenda domus patrum
sortis imperio non rediturae erat.
Ast nunc te Danaum solo
reddunt, Paule, tuae, candide, litterae;
|
| 85 |
praesens festa dies tibi est.
Hinc Caero calidi tempora Caecubo
libemus viridi comas
vincti nunc hederâ non sine Pieri
gnatis, munere quae suo
|
| 90 |
horam, cum fugiat, contineant bonam
in compagine cantuum
densâ. Iam liceat carpere, quod satum est.
Sed non immemores decet sedere
Marte saevo Dalmatiae ruentis;
|
| 95 |
quo cubante nos Venerem precemur,
pace fruantur.
|
|
"Nata spumâ, Cypria, Gratiarum
tecta velis culta monilibusque
gemmeis, caelo, rogo, devolato
et pete terras.
|
| 5 |
Huc veni, Cretae pete nostra fana
sancta, ubi lucus tibi delicatus
malifer fumantque suo benigno al-
taria ture.
Hic aquae cantant gelidae sub artâ
|
| 10 |
fronde malorum, locus hic rosisque
totus umbratur, foliis coruscis
somnia stillant.
Hic equorum pascua luculenta
floribus vernis, faciles et aurae
|
| 15 |
mite spirant, et volucres tenella
carmina mittunt.
Hic caput vittis, Cytherea, nectens
aureis nunc in cyathis benigne
mixta festo nectare cum liquato
|
| 20 |
vina ministra."
Hoc vocavit lesbia Musa cantu
Cypriam Creten: cupiunt perinde
lectuli nostri reterenda strata
tete Cyprinam.
|
|
Duricle, ne doleas nimio languore rigescens.
Pan quoque, quem colimus, Veneris mala vulnera sensit.
Quamvis ille deus, lacrimis sua Maenala maestis
immodice tum personuit non nectare pastus
|
| 5 |
iam non ambrosiâ: stat pectore Pana perire.
Nam Syrinx plus arcadiis quam collibus arsit,
plus oculis, plus numinibus, plus luce lycaea,
Syrinx horridulis lepidissima nympha papillis,
Syrinx deperiit. Fluvio Pan cogitur ipse
|
| 10 |
hanc spectare mori luctantem vertice rivi.
Demens terribili visu collabitur algens,
membra rigent maerore et humo iacet en deus atrâ
mutus: faucibus haeret adhuc vox torrida luctu.
Convulsis terram digitis capit atque furore
|
| 15 |
prae nimio spirare nequit, pectus tremit irâ
in fluvios, irâ inque homines, in numina cuncta,
in totum mundum, qui vivit, et illa perire
undis mersa nigris iam debuit, illa puella
non merito; vagire deus hinc incipit, altâ
|
| 20 |
voce suâ dum prorumpunt e pectore curae.
Pugno tempora plangit nec iam lumina clara
cernere vult Phoebi: statuit tunc perdere vitam
invisam. Quod contigerat, ni sancta chorea
Musarum saevo frontem maerore calentem
|
| 25 |
castaliâ lavisset aquâ. Tunc victa sopore
Panos mens requievit et annum somnia duxit
mitia, dum cerasis flores rediêre novelli
et caelo volucres. Fluvii deus adstitit oram,
Syrinx unde redît moriens ad semina rerum,
|
| 30 |
et secuit calamos, quîs carmina lenia iunctis
edidit atque vocat calamos hinc nomine nymphae.
Sic et Te fidium non dedecet aoniarum
carmine curarum gelidos lenire dolores.
Canta, nam facilis solet uda Thalia venire,
|
| 35 |
dum nos pampineâ redimitos tempora fronde
festa dies divae vult participes levitatis.
|